'Je moet goed weten wat het is om kansarm te zijn'

In 2020 leefde in het Vlaamse Gewest 9 procent van de bevolking in een huishouden met een inkomen onder de Belgische armoedegrens. Domo Hasselt vzw ondersteunt kwetsbare en kansarme gezinnen in en rond Hasselt.

Domo Hasselt vzw is een vzw waarbij vrijwilligers als 'Vriend aan Huis' wekelijks een bezoek brengen aan een kwetsbaar of kansarm gezin met kinderen vanaf de zwangerschap tot twaalf jaar. Het doel van zo'n bezoek is om de ouders te helpen om hun netwerk uit te bouwen en de toekomstkansen van de kinderen te verruimen.

Domo vzw is in 1991 ontstaan in Leuven. In de loop van de jaren ontstonden er ook in andere steden en gemeenten lokale afdelingen, van Aalst tot Aarschot, van Brussel tot Beringen. In 2012 richtte voorzitter Agnes Vanstraelen Domo Hasselt vzw op. In eerstelijnszone Herkenrode kunnen gezinnen in Hasselt, Zonhoven, Alken, Diepenbeek en Herk-de-Stad rekenen op de steun van de vrijwilligers. 'In het voorjaar zijn we ook begonnen in eerstelijnszone Haspengouw', zegt Vanstraelen. In die zone zullen vrijwilligers gezinnen bezoeken in Sint-Truiden, Wellen, Borgloon, Kortessem, Nieuwerkerken, Gingelom en Heers.

Coördinator coach

De vzw is een vrijwilligersorganisatie. ‘De vrijwilligers geven we wel een vergoeding voor hun vervoer en als ze iets aangekocht hebben voor een gezin’, zegt Vanstraelen. ‘De vrijwilliger mag zelf geen financiële kosten hebben. Het Domo-aanbod is ook gratis voor gezinnen.’ Enkel de coördinator coach is een betaald personeelslid. Anja Van Put is coördinator coach.

Naast gezinnen die worden aangemeld, melden ook vrijwilligers zich aan om vrijwilligerswerk te doen. ‘De coördinator coach nodigt die vrijwilligers uit zodat zij kan aanvoelen of het profiel van de vrijwilliger oké is’, zegt Vanstraelen. ‘Zij kent de gezinnen en de vrijwilligers en gaat dan op zoek naar de juiste match. Sommige vrijwilligers willen namelijk liever kleine kinderen, terwijl anderen liever werken met grotere kinderen’, gaat ze verder.

Taalbarrière

‘Vorig jaar hebben wij zeventig gezinnen ondersteund met 24 verschillende nationaliteiten’, vertelt Vanstraelen. ‘Van die zeventig zijn er 30 alleenstaanden, vooral moeders. 43 gezinnen hebben een recent migratieverleden. Zij verblijven dus nog maar minder dan vijf jaar in België.’

‘Die communicatie verloopt vaak op handen en voeten’, zegt Van Put. ‘De vrijwilligers communiceren in het Engels of met tekeningen. Ze zijn daarin heel creatief. Daarnaast gaan de kinderen hier wel vrij snel naar school. Meestal vertalen dan de kinderen voor de ouders wat ze willen vertellen tegen de vrijwilliger en vice versa. De vrijwilliger zal het gezin ook stimuleren om taallessen te nemen. We verwijzen ze door naar verschillende organisaties in Hasselt die gratis taallessen aanbieden’, gaat ze verder.

Profiel vrijwilligers

Vrijwilligers moeten geen specifiek diploma hebben om te mogen werken voor de vzw. ‘De vrijwilligers krijgen wel een opleiding van Domo’, zegt Vanstraelen. ‘Dat zijn twee vormingen van telkens twee uur. Daarin vertellen we over wat we doen, welk soort gezinnen we helpen, wat de mogelijkheden zijn en wat de eventuele moeilijkheden binnen een gezin kunnen zijn. We geven veel voorbeelden en casussen.’

‘De vrijwilligers worden dan eigenlijk continu opgevolgd’, gaat Vanstraelen verder. ‘We hebben graag dat ze een keer per maand naar de vergadering komen. Als er dan bepaalde problemen zijn, dan kunnen we samen zoeken naar een oplossing. Het is soms goed om te horen van anderen hoe zij bepaalde problemen hebben aangepakt.’

‘Als vrijwilliger moet je goed kunnen inschatten wat het is om kansarm te zijn’, zegt Vanstraelen. ‘Je moet kunnen kijken naar hoe de kinderen de armoede beleven. Daar moet je dan het verschil proberen te maken.’

Dat verschil heeft Van Put onlangs kunnen maken voor een gezin. ‘Eind september werd een nieuw gezin aangemeld’, zegt Van Put. ‘Toen ik op huisbezoek ging, lag er een laagje water op de grond. Ik dacht dat er net gepoetst was, maar niets was minder waar. Dat was gewoon vocht. De muren waren ook helemaal beschimmeld. We zijn dan op zoek gegaan naar een nieuwe woning. Die hebben wij deze week eindelijk gevonden’, vertelt Van Put opgelucht. ‘Vanaf het moment dat huurders een allochtone naam horen, zeggen ze nee. Het is een jong koppeltje, de man werkt. Ze hebben een peuter van zestien maanden en de vrouw is opnieuw zwanger. Het is een heel leuk gezin, maar ze kregen helaas geen kansen.’

Winterland

Domo is het letterwoord voor door ondersteunen mee opvoeden. ‘Het opvoeden is heel breed gezien’, zegt Vanstraelen. ‘We laten de ouders ook zelf bepalen wat ze willen dat de vrijwilliger doet. Sommigen willen dat de vrijwilliger met de kinderen naar de speeltuin gaat zodat zij even ontlast worden, anderen willen dat de vrijwilliger de kinderen helpt met het huiswerk of mee gaat naar het oudercontact’, gaat ze verder.

Soms trekken de vrijwilligers er ook op uit met de gezinnen, zo ook op 15 december 2021. Stagiaire Libby Snellings en enkele mensen van domo-gezinnen vertellen in onderstaande reportage over de activiteit.

Enkele vrijwilligers trokken met enkele gezinnen naar Winterland.

Bron foto: Ellen Nagtegals

Libby Snellings doet momenteel stage bij Domo Hasselt vzw. In onderstaande reportage vertelt ze over haar werk.

Corona

Tijdens de coronacrisis en lockdowns moesten we onze contacten beperken. Het was daarom niet altijd gemakkelijk voor de vrijwilligers om de gezinnen thuis te bezoeken. ‘Kind en Gezin waarschuwde ons om onze gezinnen niet in de steek te laten’, zegt Vanstraelen. ‘Bellen kan altijd. Als je langsgaat bij een gezin, zet dan een mondmasker op en ga niet naar binnen. Zoek geen besmettingen op.’

‘Onze vrijwilligers werden op een bepaald moment ook bij het zorgpersoneel geteld’, gaat Vanstraelen verder. ‘De vrijwilligers hebben daardoor allemaal in maart 2021 hun eerste vaccin gekregen.’ Toch zijn de vrijwilligers niet verplicht om zich te laten vaccineren net zoals het andere zorgpersoneel. ‘We laten de mensen vrij’, zegt Vanstraelen. ‘Ik denk wel dat iedereen binnen de vzw gevaccineerd is. Verschillende mensen hebben hun derde inenting al gehad.’

Feestdagen

Met de feestdagen in zicht krijgen veel kinderen talloze pakjes. Voor de kinderen van de Domo-gezinnen is dat niet anders, ondanks hun situatie. Er zijn namelijk veel mensen die speelgoed doneren aan de vzw. ‘Bij de gezinnen waar wij komen, is weinig waardevol speelgoed’, zegt Vanstraelen. Daarom liggen er nu verschillende pakjes onder de kerstboom voor de kinderen. ‘Het is toch belangrijk dat kinderen speelgoed hebben en gestimuleerd worden om dingen te doen.’

Ook Sinterklaas ging niet ongemerkt voorbij. Normaal gezien gaan Sint en Piet langs bij de gezinnen. Door corona was dat dit jaar niet mogelijk. ‘De kinderen hebben via een videoverbinding gebeld met Sinterklaas’, vertelt Vanstraelen. De Pieten leverden de cadeautjes daarna bij de kinderen thuis af.

Alle kinderen van de Domo-gezinnen kregen een cadeautje van Sinterklaas.

(Bron foto: Domo Hasselt vzw)

Steun

Domo Hasselt vzw telt momenteel ongeveer 25 vrijwilligers. ‘Normaal gezien heeft een vrijwilliger één gezin’, zegt Vanstraelen. Dat is voor veel vrijwilligers echter niet het geval. Coördinator coach Anja Van Put begeleidt zelf drie gezinnen. Stagiaire Libby Snellings ondersteunt momenteel twee gezinnen, maar in de toekomst komt daar nog een bij. Dat komt omdat de vzw een tekort heeft aan vrijwilligers.

‘Er staan momenteel nog 15 gezinnen op de wachtlijst’, zegt Van Put. ‘We vragen aan wie zich engageert als vrijwilliger, om dat toch een jaar proberen vol te houden’, zegt Vanstraelen. ‘De gezinnen zijn namelijk het beste geholpen als de begeleiding ongeveer een jaar duurt.’

‘Het is een heel dankbare taak om vrijwilliger bij Domo vzw te zijn’, zegt Van Put. ‘De gezinnen zijn er mee gebaat, maar wij als vrijwilligers zijn zelf ook heel voldaan na een traject.’ Die voldoening van de vrijwilliger en de dankbaarheid van de gezinnen worden duidelijk wanneer verschillende kinderen op Winterland een dikke knuffel geven aan Anja Van Put, waarop zij zegt: ‘Daarvoor doe je het, hé!’

Door Ellen Nagtegals

Studente Journalistiek aan Hogeschool PXL